Δεν υπάρχει ίσως ευγενέστερη έκφραση της συνάντησης των φυσικών νόμων με το ανθρώπινο πνεύμα από την μουσική. Από αρχαιοτάτων χρόνων το ανθρώπινο γένος επέλεξε την μουσική ως τρόπο επικοινωνίας με το Θείο. Έτσι η μουσική έγινε στην ανθρώπινη ιστορία αναπόσπαστο μέρος της θρησκευτικής έκφρασης τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.
Ανάμεσα στις θρησκευτικές μουσικές του κόσμου εκείνη η οποία άσκησε καταλυτική επίδραση στις μουσικές εξελίξεις στην λεκάνη της Μεσογείου και σε ολόκληρο τον δυτικό πολιτισμό ήταν η χριστιανική εκκλησιαστική μουσική, ειδικά δε η ανατολική, η βυζαντινή μουσική όπως συνηθίσαμε πια να την λέμε. Ιδιαίτερα στον βαλκανικό χώρο συνεχίζει να επηρεάζει και να οδηγεί τις μουσικές εξελίξεις έως σήμερα. Όχι μόνον η εκκλησιαστική μουσική, αλλά και η δημοτική παράδοση, η λόγια μελοποιΐα, η σπουδαία νεοελληνική σύνθεση, το έντεχνο, το λαϊκό και το ρεμπέτικο τραγούδι κινούνται πάνω στα θεμέλια της βυζαντινής μουσικής.
Εκεί όμως όπου μπορεί κάποιος να αισθανθεί την βυζαντινή μουσική στην πληρότητά της και στην πιο αυθεντική της έκφραση είναι στην ψαλτική παράδοση. Μία παράδοση των πολλών αιώνων και των μεγάλων δημιουργών, η οποία ποτέ δεν έπαψε να εξελίσσεται, να κοσμεί την θεία λατρεία, να δημιουργεί πόθους, να εμπνέει μεράκια.
Η Πεμπτουσία αισθάνεται την ψαλτική ως «σάρκα εκ της σαρκός της». Ως αυτό που αρέσει, που ξεκουράζει, που χαροποιεί και συγκινεί όχι μόνον τους επισκέπτες της, αλλά και τα ίδια της τα στελέχη! Εκτός από όλα αυτά αποτελεί και ένα πεδίο πολιτισμού και επιστημονικής έρευνας που έχει αποσπάσει μέγα μέρος του ενδιαφέροντός της από την στιγμή της διαδικτυακής της γεννήσεως. Έχει κάνει εκατοντάδες αναρτήσεις με πρότυπες εκτελέσεις μελών, με συνεντεύξεις ιεροψαλτών και μουσικοδιδασκάλων, με παρουσιάσεις χορωδιών και μουσικών εκδηλώσεων. Υπήρξε διοργανωτής και χορηγός επικοινωνίας μεγάλων συνεδρίων περί την εκκλησιαστική μουσική παράδοση.
Την ύψιστη αυτή μουσική αυτή παράδοση ωστόσο η Πεμπτουσία δεν την προσλαμβάνει αποκλειστικά στο τεχνικό-μουσικό της σκέλος, αλλά ως οργανικά συνδεδεμένη με την λειτουργική και πνευματική ζωή της Εκκλησίας. Έτσι έδειξε ενδιαφέρον για την λειτουργική, την υμνολογία και υμνογραφία, το εκκλησιαστικό τυπικό και το ψαλτικό ήθος.
Εξέχουσα θέση σε όλα αυτά έχει η αγιορειτική ψαλτική παράδοση η οποία περικλείει με έναν βαθειά ιστορικό και δυναμικό τρόπο όλα τα προαναφερθέντα: μουσική γνώση, ιδιαίτερο ύφος, έντονη λειτουργική και υμνολογική ζωή. Στην βάση όλων αυτών ένα υμνολογικό βίωμα, το οποίο πολλές φορές οι αγιορείτες ψάλτες πατέρες μας το περιέγραψαν στις συνεντεύξεις τους, αλλά πολύ περισσότερο το αναγνωρίζει κάποιος αποτυπωμένο στα πρόσωπά τους και στην εντός του ναού παρουσία τους όταν τους επισκέπτεται στον Αγιώνυμο Άθωνα, το Περιβόλι της Παναγίας.
Όλα τα παραπάνω δημιούργησαν έναν μεγάλο και ενδιαφέροντα όγκο διαδικτυακού υλικού τον οποίον εμείς στην Πεμπτουσία, όντας πολλοί εξ ημών οι ίδιοι διάκονοι αναλογίων, θελήσαμε να το προσφέρουμε με τρόπο συστηματικό στους αδελφούς και συνδιακόνους ιεροψάλτες, όχι μόνον της πατρίδας μας αλλά και ολόκληρης της Ορθοδοξίας όπου Γης. Με το σκεπτικό αυτό δημιουργήσαμε την Ψαλτική Πύλη, μία νέα ιστοσελίδα εντός της μητρικής ιστοσελίδας της Πεμπτουσίας, αφιερωμένη αποκλειστικά την εκκλησιαστική μας μουσική σε όλες της τις εκδοχές.
Η Ψαλτική Πύλη έχει ως στόχο την προβολή της βυζαντινής μουσικής παράδοσης στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο ώστε να ικανοποιούνται και οι πιο απαιτητικοί επισκέπτες της από τον χώρο της ψαλτικής πράξης και της μουσικολογικής έρευνας. Από αυτήν να αρχίζει η καθημερινή περιήγησή τους. Να καταστεί ένα βήμα γόνιμου μουσικού διαλόγου όπου θα μπορούν να στέλνουν υλικό, σχόλια, παρατηρήσεις, ιδέες, προτάσεις. Η Ψαλτική Πύλη θέλει να την νιώσουν οι ψάλτες και οι μουσικολόγοι ερευνητές ως έναν χώρο δικό τους, ως το διαδικτυακό σπίτι τους. Εδώ πρέπει να πούμε ότι όλες οι κατηγορίες, εξαιρέτως δε οι υποκατηγορίες Μουσικά Κείμενα και Ηχοθήκη θα φιλοξενήσουν σημαντικό μουσικό υλικό, σπάνιο και ξεχωριστό, και συνεχώς ανανεούμενο.
Ωστόσο η Ψαλτική Πύλη φιλοδοξεί να είναι και ένας χώρος αναψυχής, ξεκούρασης και τέρψης υψηλού επιπέδου. Να εισέρχεται μέσω αυτής και ο πρακτικός ψάλτης, ο απλός ακροατής, κάθε ενδιαφερόμενος και να ακούει μέλη που θα τον κάνουν να ειρηνεύει και να χαίρεται.
Τέλος, στη ζωή της Εκκλησίας ο φορέας της Παράδοσης είναι το Πρόσωπο, είναι ο παράγοντας που την κρατά ανοικτή και ζωντανή. Έτσι και στην μουσική παράδοση φορέας είναι τα πρόσωπα όλων εκείνων που έθεσαν τα θεμέλιά της, όσων μοχθούν στην έρευνα, την διδασκαλία και την πράξη και αυτών που τώρα κάνουν τα βήματά τους προς ένα ελπιδοφόρο μέλλον. Η Ψαλτική Πύλη τιμά την έμπρακτα την μνήμη όλων των σπουδαίων που έφυγαν προς τα «Άνω Αναλόγια» και θέλει να αναδείξει το έργο των διαδόχων τους, τόσο των ώριμων και φτασμένων όσο και των πολλά υποσχόμενων νεώτερων. Ιδιαίτερα όμως θέλει να τιμήσει εκείνους που βρίσκονται στην δύση του ψαλτικού επίγειου βίου τους, οι οποίοι όλο και λιγοστεύουν και για τον λόγο αυτό καθίστανται όλο και πιο πολύτιμοι.
Στην προσπάθεια αυτή καλούμε ως συμπαραστάτες όλους τους αγαπητούς συναδέλφους στα αναλόγια της Ορθοδοξίας, όλους τους επιστημονικούς ερευνητές της μουσικής μας παράδοσης, όλους εκείνους που προτιμούν τα ακούσματα της οκταηχίας μας από οτιδήποτε άλλο, αλλά και κάθε ενδιαφερόμενο.
Σας ευχόμαστε καλή και απολαυστική περιήγηση στον χώρο που μας εισάγει η Ψαλτική Πύλη!
Δρ. Νικόλαος Κόϊος
Διευθυντής Σύνταξης της Πεμπτουσίας
Πρωτοψάλτης Ιερού Ναού Πέτρου και Παύλου των Αποστόλων Κυμίνων
Βασίλειος Χάδος
Αρχισυντάκτης της Πεμπτουσίας
Πρωτοψάλτης Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Νικολάου Πολυγύρου